İş kazasında uzuv kaybı tazminatı miktarı ne kadar?

İş kazalarında uzuv kaybı tazminatı miktarı, Türkiye'de 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile düzenlenmektedir. Tazminat miktarı, çalışanın iş göremezlik oranına, günlük kazancına ve SGK tarafından belirlenen katsayılara göre hesaplanır. İşte detaylı açıklamalar:

Uzuv kaybı tazminatı, öncelikle SGK Sağlık Kurulu tarafından belirlenen "sürekli iş göremezlik oranına" dayanır. Bu oran, kaybedilen uzvun vücut bütünlüğündeki önemine göre değişir. Örnek olarak:

• Bir elin kaybı genellikle %50-60 iş göremezlik oranına denk gelir.
• Bir ayağın kaybı %30-40 oranında değerlendirilebilir.
• Parmak kayıpları, parmağın işlevine göre %5 ile %20 arasında değişen oranlara sahiptir.

Bu oranlar, SGK'nın "Maluliyet Yönetmeliği" ve tıbbi kriterlere göre belirlenir; her vaka için kurul kararı gereklidir.

Tazminat miktarı, aşağıdaki formülle hesaplanır:

• Günlük Kazanç x İş Göremezlik Oranı x Katsayı

Günlük kazanç, çalışanın son 12 aylık prime esas kazançlarının ortalamasıdır. Katsayı ise SGK tarafından yıllık olarak güncellenir; 2023 yılı için bu katsayı örnek olarak 7200 gün olarak alınabilir (gerçek değer SGK'nın güncel tebliğlerine bakılmalıdır). Örneğin, günlük kazancı 100 TL olan ve %50 iş göremezlik oranı belirlenen bir çalışan için:

• Tazminat = 100 TL x 0,50 x 7200 = 360.000 TL

Bu hesaplama, sürekli iş göremezlik geliri şeklinde ödenir ve genellikle tek seferde yapılır.

İş kazasında uzuv kaybı durumunda, çalışanlar birden fazla tazminat türünden yararlanabilir:

• Sürekli İş Göremezlik Geliri: Yukarıda açıklandığı gibi hesaplanır ve en yaygın tazminat türüdür.
• Geçici İş Göremezlik Ödeneği: Tedavi sürecinde, çalışanın çalışamadığı günler için ödenir ve genellikle günlük kazancın 2/3'ü kadardır.
• Desteklenme Ödeneği: Uzuv kaybı nedeniyle başkasının bakımına muhtaç olan çalışanlara ek ödeme yapılabilir.
• Protez ve Ortez Giderleri: SGK, gerekli durumlarda protez masraflarını karşılayabilir, bu dolaylı bir tazminat sayılır.

Ayrıca, işverenin kusuru varsa, çalışan ayrıca manevi tazminat davası açabilir; bu, yargı sürecine bağlı olarak değişen miktarlarda olabilir.

Tazminat miktarı, her yıl SGK tarafından belirlenen katsayılara ve asgari ücrete bağlı olarak değişir. 2023 itibarıyla, asgari ücretle çalışan biri için örnek hesaplama:

• Günlük kazanç: Asgari ücret / 30 (yaklaşık 166 TL)
• Ortalama tazminat: 166 TL x İş Göremezlik Oranı x 7200

Örneğin, %40 oran için: 166 x 0,40 x 7200 = 478.080 TL civarında olabilir. Ancak, bu rakamlar tahminidir; gerçek miktar, bireysel duruma göre farklılık gösterir.

Tazminat almak için, çalışanın iş kazasını SGK'ya bildirmesi ve sağlık kurulu raporu alması gerekir. Süreç şöyle işler:

• İş kazası, en geç 3 iş günü içinde işveren tarafından SGK'ya bildirilmelidir.
• Çalışan, tedavi sonrası SGK sağlık kuruluna başvurarak iş göremezlik oranını belirletir.
• Tazminat talebi, genellikle 10 yıllık zamanaşımı süresi içinde yapılmalıdır.

Eğer SGK tazminatı reddederse veya yetersiz bulunursa, çalışan idare mahkemesine itiraz edebilir.

Genel olarak, iş kazasında uzuv kaybı tazminatı, on binlerce TL'den yüz binlerce TL'ye kadar çıkabilir; doğru hesaplama için resmi kaynaklara başvurulmalıdır.